macbook pro on brown wooden table

Narzędzia diagnozy psychologicznej osób dorosłych, które musisz mieć w swoim gabinecie

09 01 2023 | Blog

18 tysięcy złotych, tyle straciłam na narzędzia diagnostyczne, kiedy otwierałam swój gabinet psychologiczny… Kupiłam całą masę testów i specjalną komodę, która miała je wszystkie pomieścić, a z większości testów nigdy nie skorzystałam. Zresztą duża część z nich nadal leży opakowana w folię, bo nigdy ich nie otworzyłam. Wyobraź sobie, że za tę kwotę mogłabym kupić około 225 książek psychologicznych, dlatego też nie popełniaj mojego błędu i zerknij na poniższą listę.

Lista narzędzi diagnostycznych, które musisz mieć w gabinecie, jeśli chcesz zajmować się diagnozą psychologiczną osób dorosłych

Często zadajecie mi pytanie, które narzędzia warto kupić na start, żeby faktycznie z nich skorzystać, a nie stracić niepotrzebnie majątku. Dlatego też powstała ta lista, są to narzędzia, które uważam, że powinny znaleźć się w Twoim gabinecie, jeśli chcesz dosyć kompleksowo zajmować się diagnozą psychologiczną osób dorosłych.

MMPI-2 – Minnesocki Wielowymiarowy Inwentarz Osobowości

MMPI-2 jest absolutnym liderem, jeśli chodzi o liczbę wykonywanych za jego pomocą badań diagnostycznych w stosunku do całej reszty. Nie ma tygodnia, w którym nie korzystam w gabinecie z tego narzędzia. Myślę, że śmiało mogę rzucić, że 95% wszystkich badań, które wykonuje zawiera w sobie również interpretację MMPI-2. Nie będę się tutaj rozpisywać o MMPI, ale zachęcam Cię do przeczytania mojego obszernego artykułu o tym narzędziu – MMPI, czyli Minnesocki Wielowymiarowy Inwentarz Osobowości – kompendium wiedzy w pigułce.  W dużym skrócie – z MMPI mogą korzystać wyłącznie psycholodzy, a służy on przede wszystkim do oceny osobowości i potencjalnych zaburzeń psychicznych. Od lat to narzędzie jest bardzo popularne w diagnostyce, natomiast w ostatnim czasie obserwuje znaczny wzrost zainteresowania tym kwestionariuszem. Przede wszystkim dlatego, że lekarze psychiatrzy coraz częściej zalecają wykonanie Inwentarza swoim pacjentom, po to, żeby lepiej dobrać dla nich leczenie farmakologiczne i/lub zaproponować inne formy leczenia np. psychoterapię.

Według mojej wiedzy na polskim rynku dostępne są trzy wersje MMPI-2. Pierwsza, którą o dziwo dalej się używa – wersja papierowa z Pracowni Testów Psychologicznych. Cały komplet tej wersji kosztuje 1540 zł a w jej skład wchodzą: podręcznik, klucze, zeszyty z twierdzeniami, arkusze odpowiedzi oraz profile. Ja z tej wersji skorzystałam raz, może dwa razy. Proces ręcznego obliczania MMPI zajmuje około 1,5h i uważam to za stratę czasu, skoro można skorzystać z wersji elektronicznej, która po wbiciu odpowiedzi, sama zlicza wyniki, dzięki czemu oszczędza się 1,5h. I wersje elektroniczne znam dwie. Pierwsza również zaproponowana przez Pracownię Testów Psychologicznych, którą można pozyskać za pośrednictwem platformy Epsilon i koszt uzyskania jednego badania to niecałe 40 zł. Druga wersja elektroniczna, z której można skorzystać, to ta zaproponowana przez dra Kucharskiego. W tym drugim przypadku wykupuje się licencję na program i można z niego korzystać dożywotnio, kosztuje w okolicach 1000 zł. W mojej opinii, jeśli chcesz od czasu, do czasu skorzystać z tego Inwentarza lepszym wyborem będzie platforma Epsilon, ponieważ kosztuje znacznie mniej. Jeśli jednak MMPI będzie Twoim codziennym narzędziem pracy, lepiej jest skorzystać z wersji dra Kucharskiego, ponieważ zapłacisz jednorazowo więcej, ale później nie ponosisz już żadnych kosztów.

Często uczestnicy mojego szkolenia dotyczącego MMPI pytają mnie – ile wykonanie MMPI-2 kosztuje klienta? I tutaj przewrotną, ale uczciwą odpowiedzią jest – to zależy. Rozrzut cen jest ogromny i np. we Wrocławiu znajdziesz miejsca, w których wykonanie inwentarza kosztuje 400 zł, ale są również placówki, które pobierają za taką samą usługę 1200 zł. Trudno powiedzieć z czego wynika taka różnica cenowa. Natomiast medianą cen jest 600 zł. Należy pamiętać, że na tę cenę powinny składać się dwa spotkania – pierwsze, na którym przeprowadza się wywiad diagnostyczny i uzupełnienie kwestionariusza. Drugie, na którym psycholog wydaje opinię pisemną i omawia z klientem postawione hipotezy.

Jeśli chcesz poznać to fantastyczne narzędzie, zapraszam Cię do wzięcia udziału w kursie online z MMPI-2

WAIS-R – Skala Inteligencji Wechslera dla Dorosłych

Na starcie powiem, że ja swoje narzędzia kupowałam, kiedy nie była dostępna jeszcze polska adaptacja Skali Inteligencji Stanford-Binet 5 (SB5). Wtedy być może zdecydowałabym się na zakup właśnie tego testu, a nie WAIS-R. Ze względu na to, że jest nowocześniejszy, zdecydowanie lepiej wydany i bardziej uniwersalny, ale również znacznie droższy. WAIS-R z Pracowni Testów Psychologicznych kosztuje 2300 zł, a Stanford Binet 4700 zł, dodatkowo trzeba zrobić z jego użytkowania szkolenie, które kosztuje 500 zł. Jeśli chcesz się dowiedzieć więcej o szkoleniach z diagnozy psychologicznej, to polecam Ci kolejny mój bardzo obszerny artykuł – Na jakie szkolenia warto się wybrać z diagnozy psychologicznej.

Wracając do popularnego Wechslera, jest to narzędzie służące do pomiaru poziomu inteligencji ogólnej, przeznaczone dla osób dorosłych, które ukończyły 16 lat. Składa się z 11 podtestów, w tym 5 podtestów niewerbalnych, a je się bada za pomocą różnych pomocy diagnostycznych, które znajdziesz w zielonym pudle. Znajdziesz tam m.in. klocki, układanki, plansze do układania historyjek itd. Poza tym w zestawie jest również podręcznik oraz 25 protokołów. Do korzystania z WAIS-R nie potrzebujesz dodatkowego szkolenia, wystarczy Ci dyplom psychologa. Prawdopodobnie również podczas studiów poznałeś/aś zasady korzystania, obliczania i interpretacji tego narzędzia, dlatego to może być dobry wybór na start.

SCID-5 Ustrukturalizowany Wywiad Kliniczny do Badania Zaburzeń Osobowości DSM-5

SCID-5 jest jednym z nielicznych ustrukturalizowanych wywiadów, z których korzysta się w gabinecie psychologicznym w kontekście diagnozy osób dorosłych. Przeznaczony jest on do diagnozowania potencjalnych zaburzeń osobowości. Procedura badania jest dwupoziomowa. Najpierw osoba badana uzupełnia kwestionariusz, a później psycholog w stosunku do tego kwestionariusza zadaje pytania, które są skonstruowane na bazie kryteriów diagnostycznych zaburzeń osobowości z DSM-5. Jest to naprawdę fajne narzędzie, z którego warto korzystać, kiedy chcemy postawić jakieś hipotezy lub wyciągnąć wnioski na temat potencjalnych zaburzeń osobowości u naszego klienta. Ja stosuje SCID-5 w połączeniu z MMPI-2 i daje mi to znacznie więcej informacji niż korzystanie wyłącznie z jednego narzędzia. Używania SCIDa jest naprawdę proste i śmiało można się go nauczyć za pomocą podręcznika, który jest w zestawie. W komplecie oprócz podręcznika znajdziesz również kwestionariusze i arkusze wywiadu, a koszt zestawu wynosi 450 zł. Ten wywiad ustrukturalizowany możesz kupić w Pracowni Testów Psychologicznych.

NEO-PI-R – Inwentarz Osobowości

NEO-PI-R przeznaczony jest do badania tzw. zdrowej osobowości. Jest to narzędzie na podstawie, którego nie diagnozujemy żadnych zaburzeń, a już na pewno nie zaburzeń osobowości. Jednak jest ono całkiem użyteczne, ponieważ za jego pomocą możemy zbadać cechy osobowości w oparciu o Wielką Piątkę. A daje nam to informację odnośnie nasilenia pewnych cech osobowości i ich podskal. Dzięki czemu możemy poznać zarówno zasoby, jak i deficyty osoby badanej, a co za tym idzie, zaproponować jej jakieś oddziaływania psychologiczne, które mogą poprawić jakość życia naszego klienta. NEO-PI-R powstał w Pracowni Testów Psychologicznych i cały komplet kosztuje 620 zł, jednak jest również dostępny na platformie Epsilon i jedno badanie kosztuje niecałe 40 zł.

ACL – Lista Przymiotnikowa

Jest to jeden z najbardziej niedocenianych kwestionariuszy w Polsce, a szkoda, bo daje nam naprawdę sporo ciekawych informacji odnośnie osoby badanej. Sam kwestionariusz jest bardzo ciekawy, ponieważ jest to lista 300 przymiotników, a osoba badana zaznacza te, które uważa, że ją określają. Później my je analizujemy (przyznam, że liczenia jest całkiem sporo) i uzyskujemy wyniki na 37 skalach, które można podzielić na kategorię: sposób opisywania i wyrażania siebie, skale potrzeb, skale tematyczne, skale analizy transakcyjnej i skale inteligencji. Jak widzisz ilość skal i zakres tematyczny kategorii jest naprawdę obszerny, dzięki czemu możemy postawić wiele licznych hipotez odnośnie cech osobowości naszego klienta. To narzędzie, jak wszystkie inne z mojej listy możesz zakupić w PTPPTP. Cały komplet kosztuje 730 zł i znajdziesz w nim podręcznik, arkusze odpowiedzi, arkusze wyników i profile. ACL jest również dostępny w wersji elektronicznej i pojedyncze badanie kosztuje w okolicach 40 zł.

Podsumowując na powyższy zestaw, który powinieneś/aś mieć w swoim gabinecie diagnostycznym wydasz 5100 zł. A są to narzędzia, z których całą pewnością skorzystasz. Trochę ponad 5000 brzmi znacznie lepiej niż 18 tysięcy złotych, prawda? Jeśli jednak nadal ta kwota jest dla Ciebie bardzo duża i chcesz sukcesywnie doposażać się w narzędzia diagnostyczne, to w mojej opinii na dzień dobry musisz mieć MMPI-2 i SCID, więc tutaj wychodzi 1450 zł zakładając, że zakupisz od razu wersję MMPI dra Kucharskiego (1000 zł) i SCID (450 zł). Możesz również korzystać z MMPI na platformie Epsilon i wtedy będziesz płacić jednorazowo, za każde badanie niecałe 40 zł. W kolejnym kroku ja zakupiłabym WAIS-R (2300 zł) lub Stanford-Binet (4700 zł). A dalej NEO-PI-R (620 zł) i ACL (730 zł). I w tych kilku krokach będziesz mieć całkiem nieźle wyposażony gabinet diagnozy psychologicznej osób dorosłych. Oczywiście, że użytecznych narzędzi diagnostycznych są dziesiątki, ale raczej są one stosunkowo mało używane w gabinecie diagnostycznym, który nie jest mocno ukierunkowany na np. diagnozę w kierunku autyzmu. Uważam, że testy z powyższej listy są wystarczające na start, a całą resztę możesz sukcesywnie dokupować w trakcie swojej pracy zawodowej.

Jeśli coś byś wyrzucił/a, albo dorzucił/a do tej listy, to daj znać w komentarzu, jestem ciekawa Twojej opinii. Jeśli zastanawiasz się, czy jakieś narzędzie przyda Ci się w gabinecie, to również napisz w komentarzu, chętnie to przeanalizuję i napiszę swoją opinię.

Nazywam się Natalia Popławska i jestem psychologiem, specjalistą diagnozy psychologicznej oraz psychoterapeutą poznawczo-behawioralnym. Prowadzę prywatną praktykę we Wrocławiu oraz współpracuję z uczelniami, gdzie dzielę się swoją wiedzą z zakresu diagnozy, psychoterapii i interwencji kryzysowej. Specjalizuję się w pracy z osobami zmagającymi się z zaburzeniami lękowymi, depresyjnymi oraz zaburzeniami osobowości. Organizuję szkolenia dla studentów i psychologów, aby pomóc im rozwijać umiejętności diagnostyczne i terapeutyczne.